Almanach Absolwentów Sienkiewicza

.......
Przewodnictwo na tym zebraniu powierzono przeorowi Jasnej Góry o. Piotrowi Markiewiczowi, a funkcję sekretarza p. A. Włosińskiemu. Od razu też zdecydowano się na wysłanie do Warszawy delegacji z o. P. Markiewiczem, która by wyjednała w Głównym Komitecie Obywatelskim zgodę na dwugodzinny postój pociągu w Częstochowie. Na tym zebraniu przeor Jasnej Góry wyraził pogląd, że postać Henryka Sienkiewicza poprzez jego wspaniałą, literacką twórczość tak bardzo związała się z Częstochową i klasztorem o. o. Paulinów, iż powinno się wznieść w naszym mieście pomnik pisarza. Wszyscy uczestnicy tego posiedzenia zaakceptowali tę myśl i w sposób zdecydowany opowiedzieli się za zorganizowaniem uroczystości żałobnych ku czci Henryka Sienkiewicza w naszym mieście.
Jakby swoisty asumpt ku temu dało pismo, jakie już następnego dnia, co było rzecz oczywista zbiegiem okoliczności wpłynęło na ręce prezydenta Częstochowy p. J. Marczewskiego. Jego nadawcą był Główny Komitet Sprowadzenia zwłok Henryka Sienkiewicza do Polski mający swą siedzibę w Warszawie przy ulicy Czackiego 23.
25 października rano pociąg wiozący trumnę ze zwłokami Henryka Sienkiewicza przybędzie do Częstochowy, gdzie przewidziano dłuższy postój dla ludności Częstochowy, której imię jest tak związane z działalnością literacką zmarłego, aby dać możność złożenia hołdu Jego zwłokom...
...Zawiadamiamy Szanownego Pana Prezydenta o tym i Wielebnego przeora Paulinów. Prosimy o łaskawe zorganizowanie komitetu lokalnego, który by najwłaściwszy tej uroczystości nadał kierunek...
Pismo to informowało również o tworzeniu Fundacji im. Henryka Sienkiewicza, sugerując możliwość przeprowadzenia zbiórki pieniędzy na ten cel.
Delegacja z Częstochowy wyjechała do stolicy, gdzie przedłożyła swoją próbę., Prawdopodobnie zadziałał w tym przypadku autorytet przeora o. Piotra Markiewicza, bo Komitet w Warszawie bez oporów przychylił się do przedstawionej propozycji. Potwierdziła to depesza jaka wpłynęła na ręce prezydenta Marczewskiego. Była lakoniczna, ale zawierała treść tak bardzo istotną:
’Zwłoki Sienkiewicza przybędą do Częstochowy w sobotę 25 października o godzinie 14. Zatrzymanie pociągu dwie godziny. Libicki ”
Od tej pory działalność tutejszego komitetu nabrała tempa. W dniach 14 i 15 października odbyły się kolejne posiedzenia wspomnianego gremium. Niemal z godziny na godzinę tworzyła się koncepcja patriotycznej i wielkiej żałobnej uroczystości. Postanowiono więc, że gdy pociąg zatrzyma się w Częstochowie, trumna ze zwłokami pisarza przeniesiona zostanie na Jasną Górę. Tam odbędzie się nabożeństwo żałobne, oddany zostanie hołd Sienkiewiczowi. Potem kondukt powróci na dworzec, by pociąg wyruszył w dalszą drogę.

Komitet pracował z ogromnym zapałem. Jego zebrania odbywały się wyłącznie w godzinach wieczornych. Nikt nie oszczędzał sił i czasu, by uczynić żałobną uroczystość niezapomnianym wydarzeniem.
Gdy już wszystkie przygotowania zostały w zasadzie zakończone, prezes Rady Miejskiej i prezydent miasta wystosowali w dniu 20 października pismo do wojewody kieleckiego p. J. Manteuffla, zapraszające go do udziału w uroczystościach żałobnych...
W dniu 24 października odbyło się ostatnie zebranie komitetu, gdzie jeszcze raz, bardzo wnikliwie przeanalizowano stan przygotowań i przebieg uroczystości. Ceremoniał był następujący: na peronie dworca kolejowego oczekiwać będzie na pociąg specjalny kampania honorowa Wojska Polskiego ze sztandarem i orkiestrą. W momencie gdy pociąg będzie się zbliżał do stacji rozlegną się dźwięki fanfar. Gdy pociąg zwolni, aż do zatrzymania jego biegu, orkiestra grać będzie marsza żałobnego Chopina. Z ostatniego wagonu wybitego czarnym kirem wyniesiona zostanie trumna ze zwłokami pisarza. Nieść ją będzie dwunastu reprezentantów wszystkich warstw społeczeństwa, na specjalnie skonstruowanych tragach.
Zachował się protokół, dzięki któremu wiemy dzisiaj, kto uczestniczył w przenoszeniu trumny z wagonu do karawanu. Robotników reprezentował p. Stanios, urzędników - p. Sobczak, rzemieślników p. K. Plucik, młodzież akademicką - p. Wilkoszewski, kolejarzy - p. Jastrzębski (pomocnik zawiadowcy stacji Częstochowa), sadowników - p. Ziemiecki, rolników - p. Sobczak, Radę Miejska - p. A. Włosiński, ziemian - p. Rudkowski, urzędników państwowych p. Kazimierz Kühn (starosta), nauczycieli - p. Chłodyk, policję - p. Kuczyńkski, kupiectwo - p. Gmachowski. Honorową asystę stanowili oficerowie Wojska Polskiego. Trumnę okryto biało - amarantowym całunem i ozdobioną białym orłem przeniesiono na tragach przed kompania honorową wojska przy łoskocie werbli. Następnie założono ja na odpowiednio udekorowanym zaprzężonym w szóstkę dorodnych karych koni. Wozu - platformy użyczył bezpłatnie dyrektor browaru - K. Szweda - p. Łoziński.

Ustalono, że za trumną pisarza postępować będą przedstawiciele władz i duchowieństwa, a także sześcioosobowe delegacje ze wszystkich przedsiębiorstw, instytucji, stowarzyszeń i organizacji. Reszta społeczeństwa ustawić się miała wzdłuż trasy, którą miał przemierzyć kondukt żałobny, po jej dwu stronach.
Peron dworca ozdabiały girlendy zieleni wykonane przez...więźniów. Ogromnie ilości zieleni przywieziono wagonem kolejowym z nadleśnictwa w Herbach... Musiało zresztą być jej dużo, bo rozsypano ją także na środkowym deptaku Alei Najświętszej Marii Panny. Elektrownia zakryła wszystkie lampy w Alei kirem. Chór pod kierunkiem prof. Ludwika Wawrzynowicza przygotował się do wykonania okolicznościowych pieśni. Pan Wawrzynowicz pisał do komitetu, na kilka dni przed uroczystością:
” Mam honor zawiadomić, że próby chóru są w pełnym toku: kantatę na część Sienkiewicza skomponowaną przeze mnie. „ Przeminął czas ” Rudkowskiego i „Rotę ” - harmonizowaną na cztery głosy. Proszę o odpowiedź czy chór będzie w ogóle potrzebny. ”
Pani dr Wasilewska przygotowała dla członków komitetu pięćdziesiąt odznak. Wydano dwieście biletów, uprawniających do udziału w uroczystości, odbywającej się na stacji kolejowej.
W Archiwum Państwowym, z którego niezwykle interesujących zasobów korzystam pisząc „kartki z historii Częstochowy ” znajduje się teczka nr. 5200 zawierająca spontaniczne wręcz zgłoszenie udziału w żałobnej uroczystości. Ciekawostką pierwszej będzie, że jako jedni z pierwszych zgłosili ten akces: Towarzystwo Dobroczynności dla Żydów, koło Kobiet Żydowskich (prezes p. Albina Wekslerowa, Aleja NMP 6), Zarząd Gminy Wyznaniowej Żydowskiej oraz dyrekcja 8-klasowego męskiego i żeńskiego gimnazjum humanistycznego Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich.
Aliści, kiedy Zarząd Gminy Wyznaniowej zorientował się, iż uroczystości ku czci wielkiego pisarza będą miały charakter religijny, w dniu 24 października nadesłał pismo, zawiadamiające że Gmina Żydowska odda należny hołd wielkiemu pisarzowi w czasie specjalnego nabożeństwa, jakie odbędzie się w Nowej Synagodze przy ulicy Wilsona , w sobotę 25 października o godzinie 11 przed południem.
Żałobna uroczystość odbyła się zgodnie z zaplanowanym programem. Przed dworcem kolejowym uformował się kondukt, którego czoło stanowiła szpica policji konnej. Za nią niesiono biało-czerwoną ogromną chorągiew i krzyż...
Kondukt przemieszczał się wolno, wśród gęstego szpaleru częstochowian. Za trumną Henryka Sienkiewicza szli - syn pisarza - Henryk i zięć - major Wojska Polskiego - Kuryłowicz. Zaś żona i córka pisarza, zmęczone przeżyciami długą podróżą z Vewey w Szwajcarii, udały się na Jasną Górę samochodem. Przed szczytem Sanktuarium Maryjnego trumna ze zwłokami autora Trylogii przeniesiona została za zawczasu przygotowany katafalk. O jego oświetlenie zadbał klasztor. Rozpoczęły się uroczystości żałobne... Rozległy plac wypełniły tłumy ludzi. Wielki pisarz swą obecnością w tym miejscu, po śmierci wpisywał się w historię Częstochowy. Przedstawiciele władz i społeczeństwa złożyli u Jego trumny wieniec, na którego szarfie widniał napis: „Henrykowi Sienkiewiczowi - Częstochowa.”

[Komentarze (0)]