Almanach Absolwentów Sienkiewicza

Opracował Cieślak Aleksander

Harcerze w bojach w latach 1914-1921

Harcerze w bojach w latach 1914-1921. Tom I str 216, tom II str. 504, opracował inż. Władysław Nekrasz , wyd. Główna Księgarnia Wojskowa, Warszawa, 1930-1931.
Dwie wzmianki starych pracowników harcerskich - które przytaczamy za zgodą dha W. Krakowskiego- najlepiej mówią o te książce jej wartości.
1. ‘Z dumą i radością bierzemy do rąk książkę harc. Wł. Nekrasza. Przez długi czas harcerstwo czekało na pomnik swoich wag i prac w chwilach powstania Polski. Autor książki ‘Harcerze w bojach’, niejako w imieniu nas wszystkich spełnia dług wobec organizacji, wobec żywych, a przede wszystkim wobec umarłych. W czasach dzisiejszego zamętu i rozbicia, te krótkie, nieraz suche opowiadania o nas samych, wprowadzają nas w ten lepszy świat bohaterskiego czynu, gdzie za najdroższe umiłowania płaciło się zdrowie, kalectwem, a nierzadko i życiem własnym. Książka wzmacnia w harcerzu – czytelniku wiarę niezachwianą w harcerstwo, jako narzędzie służby narodowej. Dla chłopców, którzy nie zetknęli się z bojowym nastawieniem niebezpieczeństwem, jest niewyczerpaną skarbnicą bohaterskich przykładów, którymi zapewne żadna inna organizacja skautowa nie może poszczycić się w tym stopniu . I jeszcze jedno – poza Związkiem, a niestety i w harcerstwie, odzywały się głosy, które bądź to obniżały rolę harcerstwa w walkach polskich, bądź też zasługę chciały zgarnąć dla jednej grupy, czy dzielnicy. Książka dha Nekrasza daje tym próbą odprawę pełną godności: jednej ceny jest krew, przelana z w Czerezwyczajce, czy pod Radzyminem, we Lwowie, czy w Poznaniu. Wobec nazwisku umarłych i list rad bojowych oddziałów harcerskich, jakże marnie wyglądają te głosy. Wiele oznak wskazuje na zbliżający się od Zachodu zawieruchę. Wiemy, że obecne pokolenie harcerzy stać na to, aby dorównać tematu z ‘Harcerzy w bojach’, jeden jest tylko warunek konieczny – Związek musi pozostać harcerstwem, ideałem, które prowadziły harcerzy na śmierć, muszą być nie naruszone, a instynkt młodych duszy, kształtowany na prawie, nie zatruty stronniczą polityką bieżącej chwili (niezależnie od jej kierunku – przyp. St. Wł. W) – W.S.’
2. ‘Trudno pisać recenzję książki, która cała, od pierwszej do siedemset trzydziestej stronnicy włącznie, jest pomnikiem patriotyzmu i bohaterstwa harcerek i harcerzy, żyjących, walczących i umierających z jedną myślą: Służby Bogu i Ojczyźnie. Gdy przerzucałem karty tej prześlicznej książki, musiałem dla niej przerywać czytanie, bo oczy przysłaniała mgła głębokiego wzruszenia. To nie tylko wspomnienia idą ku czytelników, to również płynie głos tych, co padli w boju i trudzie i nam żywym przekazują swój testament, niby rozkaz ostatni – bądźcie wierni Polsce jako myśmy Jej wierni byli, do ostatniej kropli krwi… Legiony Piłsudskiego… Legiony Wschodnie…, Obrona Lwowa… Rozbrajanie Niemców i Austrjaków …, Walki w Wielkopolsce… Na Rusi… Rok 1920… zwycięska wojna z bolszewikami … To wszystko wielkie słupy przy drodze wiodące do Niepodległości. A na tej drodze tysiące ofiarnych serc harcerskich, czyny bohaterskich dziewcząt i chłopiąt polskich, rzędy cichych mogiłek, często bezimiennych, na bezdrożach wojny rzuconych. Miałbym uczucie, że dotykam czarnem neudolnem mojemu piórem bieli nieskalanej przepięknych czynów naszych sióstr i braci. Książkę trzeba przeczytać i wczuć się wnią, przeżyć. Ta książka mówi o nigdy nie milknącej prawdzie życia rycerskiego o wielkiej misji dziejowej, Narodowi Polskiemu przypadła w obronie świata chrześcijańskiego przed zalewem sił ciemnych szatańskich, znajdujących swój współczesny wyraz w ciągle grożącem bolszewickiem barbarzyństwie.
Dziwnym trafem, autor książki był moim pierwszym kmonendantem i do harcerstwa mnie w Kijowie w 1915 r. przyjmował. Losy nasze odtąd łączyły się w różnych chwilach życia, często bardzo trudnych, wymagających wielkiej wiary w ideały harcerskie, by skutecznie oprzeć się tryumfującemu dookoła złu. Pod rozkazami druha Władysława Nekrasza pozostawałem przez długie lata zarówno z w służbie harcerskiej jak i wojskowej. I dlatego rozumiem lepiej może niż inni, że taką książkę mógł napisać tylko taki harcerz, pracowity i waleczny, organizator harcerstwa na Rusi w dobie carskiej niewoli, obrońca Lwowa dwukrotnie ciężko ranny, kawaler Krzyża Virtituti Militari i Krzyża Walecznych. W książce nic o sobie, przez Harcerską skromność nie piszę. Niechże więc z tej notatki harcerstwo się dowie, jakim jest autor tej książki.
Trzeba wytknąć niedociągnięcia w pracy autora. A więc, na okładce harcerz z karabinem klęczy w nieprawidłowej pozycji ; w tekście niektóre nazwiska i imiona są nieściśle nieścisłe również scharakteryzowano stosunek harcerstwa do innych organizacji etc.
Autor prosi o nadsyłanie uwag i sprostowań by drugie wydanie mogło być pełniejsze, lub też by można było wydać ewentualne uzupełnienie.- Chudy Wilk”

Z książką tą winna zapoznać się cała brać harcerska i społeczeństwo- powinno się znaleźć w każdej bibliotece. W roku bieżącym gdy przypada 20-sta rocznica działalności harcerskiej w Częstochowie- tem bardziej godne polecenia jest zapoznanie się z tą stroną służby harcerskiej dla Kraju. W omawianej książce zaszczytna kartę mają i drużyny częstochowskie. Bo harcerzy częstochowskich od 1912r. to jest od chwili założenia I-ej drużyny im. Łukasińskiego- nigdzie nie brakło: praca oświatowa pod zaborem rosyjskim, akcja niepodległościowa, Legiony Piłsudskiego- obrona Lwowa – rozbrojenie Niemców- rok 1920-powstanie śląskie. Stawali na pierwszy zew. W potrzebie kładli życie- czego świadectwem jest zamieszczona w książce lista poległych harcerzy częstochowskich. A jak służyli Ojczyźnie to świadczą te zmianki:… odznaczony Krzyżem „Virtuti Militari”-… odznaczony „Krzyżem Walecznych” .
Przy sposobności zaznaczamy- że Druhów naszych poległych rodziny- od których swego czasu zbierałem różne dane znajdą w tej książce zmianki o swych drogich. Jeśli rodziny poległych lub odznaczonych harcerzy względnie drużyny do których oni należeli- stwierdzą braki w tych wykazach lub w ogóle braki co do swych drużyn- co do dnia 1’sierpnia rb. zgłaszać nazwiska i dane celem ewentualnego zamieszczenia w drugim wydaniu książki lub jej uzupełnieniu – pod adresem: St. Wł. Niemerko- Częstochowa, ul. Gen. Dąbrowskiego 45,
St. Wł. Niemerko,

Goniec Częstochowski Nr 83 z 1932 roku.

[Komentarze (0)]